Philippines: cuộc đấu súng đã bắt đầu

Philippines: cuộc đấu súng đã bắt đầu

TT - Hai ngày sau khi Tổng thống Gloria Arroyo áp đặt thiết quân luật tại tỉnh Maguindanao, các tay súng trung thành với gia tộc Ampatuan đã mở cuộc giao tranh với quân đội chính quyền trung ương.

Binh sĩ chính phủ tuần tra trên đường phố Maguindanao ngày 7-12 - Ảnh: Reuters

Báo Philippines Star cho biết tối 6-12, khoảng 20 phiến quân vũ trang hạng nặng đã xả súng vào hai nhóm biệt kích của cảnh sát quốc gia Philippines đang tuần tra tại thị trấn Datu Unsay ở Maguindanao. Cuộc đụng độ kéo dài khoảng 10 phút và nhóm phiến quân chỉ chịu rút lui khi hai xe quân sự của quân đội tới hỗ trợ.

Đội quân 3.000 người

Tướng Raymundo Ferrer, tư lệnh quân đội tại Maguindanao, cho biết các tay súng trung thành với nhà Ampatuan đã kịp lẩn trốn vào các khu đồi trước khi chính quyền áp đặt thiết quân luật. “Số lượng phiến quân chắc chắn không ít hơn 3.000 tên. Và chúng có đầy đủ các loại vũ khí” - ông khẳng định. Theo Bộ trưởng Nội vụ Ronaldo Puno, đội quân này trước đây do đích thân cha con Ampatuan chỉ huy dưới sự giám sát của chính quyền Manila.

"Người dân ở đây tin rằng họ chỉ cần hó hé một tiếng chống lại nhà Ampatuan thì sẽ không thể sống thêm được một ngày, và khó ai có thể tìm thấy thi thể của họ" Tướng FERRER

Tướng Ferrer cho rằng đội quân nhà Ampatuan có thể đã hình thành một “liên minh chiến lược” với các thành viên lực lượng Mặt trận giải phóng Hồi giáo Moro (MILF), dù trước đây hai bên ở thế đối đầu. “Chúng đã đàm phán với MILF bởi phần lớn tay súng nhà Ampatuan đều có họ hàng đầu quân cho MILF. Chúng cam kết sẽ cung cấp vũ khí cho MILF nếu nhóm phiến quân Hồi giáo này chịu giúp đỡ chúng chống lại quân đội và cảnh sát”.

Theo báo Philippines Daily Inquirer, kể từ khi Tổng thống Arroyo áp đặt thiết quân luật, hàng ngàn binh lính và cảnh sát đã có mặt ở Maguindanao để đảm bảo an ninh. Tính đến hôm qua, cảnh sát đã bắt giữ 62 nghi phạm trong vụ thảm sát 57 người ngày 23-11 và thu giữ 883 khẩu súng, 430.000 viên đạn cùng một số vũ khí chống tăng và xe quân sự bọc thép. Tuy nhiên, tướng Ferrer thừa nhận đây vẫn chỉ là một phần trong kho vũ khí của đội quân nhà Ampatuan.

Gia tộc quân sự

Các chuyên gia chính trị Philippines cho biết không phải ngẫu nhiên gia đình Ampatuan dám thực hiện một vụ thảm sát đẫm máu, và đội quân tinh nhuệ được vũ trang đến tận răng của họ không hình thành trong ngày một ngày hai. Theo World Politics Review, trong thời kỳ thuộc địa Mỹ, các địa chủ giàu có nắm quyền điều hành các địa phương trong vai trò thị trưởng. Khi Philippines giành được độc lập, họ không mất đi quyền thế mà trở thành các thống đốc, nghị sĩ...

Liên minh giữa các gia đình ở cấp địa phương và trung ương đóng vai trò quan trọng trong hệ thống chính trị. Do đó, cơ cấu gia đình trị xâm nhập sâu vào bộ máy cầm quyền từ trung ương đến địa phương, dẫn đến tình trạng tham nhũng, gian lận bầu cử và bạo lực.

“Do bạo lực là công cụ phổ biến để duy trì và mở rộng phạm vi quyền lực, lãnh đạo các gia đình chính trị trở thành những thủ lĩnh quân sự” - chuyên gia chính trị Peter Kreuzer thuộc Viện Nghiên cứu hòa bình Frankfurt (Đức) nhận xét trong báo cáo “Gia đình chính trị và bạo lực ở miền nam Philippines” (www.hsfk.de/downloads/PRIF-71.pdf).

Theo Trung tâm báo chí điều tra Philippines, có tổng cộng 250 gia tộc chính trị trên tổng số 15 triệu hộ gia đình ở Philippines (92 triệu dân). Sau cuộc bầu năm 2007, ít nhất 76% thành viên các cơ quan lập pháp cấp địa phương là con em các gia đình này.

Trước vụ thảm sát, gia tộc Ampatuan ở Maguindanao đã hình thành một liên minh mật thiết với Tổng thống Arroyo. Một trong những nguyên nhân quan trọng giúp gia đình này ngày càng quyền thế là đội quân của họ giúp quân đội nhà nước chống lại các nhóm phiến quân Hồi giáo trong vùng.

“Cho đến trước ngày 23-11, những hành vi bạo lực của các tay thủ lĩnh quân sự kiểu như nhà Ampatuan chỉ là một cái giá nhỏ mà Manila phải trả để giữ tỉnh Maguindanao và các vùng khác ở miền nam sạch bóng phiến quân” - báo Philippines Daily Inquirer dẫn lời giáo sư chính trị Alex Magno thuộc ĐH Philippines nhận định.

Tướng Ferrer cũng thừa nhận trong quá khứ, chính phủ đã nhờ sự hỗ trợ của đội quân nhà Ampatuan để chống phiến quân Hồi giáo. Trên báo Philippines Star, ông chỉ rõ: “Vấn đề là họ không chịu sự kiểm soát của nhà nước. Gia đình Ampatuan kiểm soát họ và sử dụng họ vào những hành vi tội lỗi”. Bộ trưởng Nội vụ Puno tiết lộ khi quyết định trấn áp nhà Ampatuan, Tổng thống Arroyo cũng phải cân nhắc kỹ để chính quyền không đánh mất sự kiểm soát tỉnh Maguindanao vào tay nhóm MILF.

HIẾU TRUNG